2020’de dünyayı etkisi altına alan COVID-19 pandemisi, 2021’de aşılama kampanyaları ile kısmen kontrol altına alınsa da salgının ekonomi ve hayat üzerindeki etkileri yıl boyunca hissedildi.
Küresel ekonomide, pandeminin ilk yılında gözlenen daralma 2021’de yerini toparlanmaya bıraktı. Buna karşılık, çoğu hükümetin salgın sürecinde hane halkını ve ekonomik aktörleri korumak amacıyla devreye aldığı destekleyici mali politikalar, enflasyonist eğilimlerin hızla artmasına yol açtı. Buna tedarik zincirindeki sıkıntılar enerji ve hammadde fiyatlarındaki artışlar ve iklim acil durumunun küresel çapta sertleşen sonuçları da eklenince global görünümün bir süre daha dalgalanmalara ve kırılganlıklara açık olacağını söyleyebiliriz.
Öngörülebilirliğin azaldığı, belirsizliğin arttığı bu ortamda, Sabancı Topluluğu olarak güçlü kazanımlara imza attık. Bu dönemde sadece ‘bugünü yönetmeye’ odaklanmadık. Pandemi öncesinde hayata geçirdiğimiz dijital dönüşüm yatırımları sayesinde, ana işlerimizi başarıyla yürütürken, tüm Topluluk çalışanlarımızın katkılarıyla oluşturduğumuz kısa ve orta vadeli yol haritamızı tüm paydaşlarımıza aktardık. Çalışanlarımızdan, yöneticilerimizden neler beklediğimizi anlattık; şirketlerimizi yeni normalin gerçeklerine nasıl adapte edeceğimiz konusunda onlara yol gösterdik.
2021 yılında, 5 yıllık stratejik planda tanımladığımız 5 önceliğimiz ve stratejik hedeflerimizin rehberliğinde, Topluluk Vaadimizi hayata geçirmek için güçlü ve kararlı adımlarla ilerledik. Yurt içinde ve yurt dışında ana iş kollarımızda mevcut konumumuzu güçlendirirken, yeni büyüme platformlarındaki proje ve yatırımlarımızı hayata geçirmeye devam ettik. Dijital dönüşüm alanında heyecan verici atılımlara imza atarken, sürdürülebilirliği tüm Topluluk faaliyetlerimizin temeline koyduk.
Raporumuzda detaylı olarak yer alan 2021 yılı finansallarımız Topluluğumuzun ana hatları ile özetlediğimiz başarısını açıkça ortaya koyuyor. Buna göre, kombine gelir, kombine FAVÖK ve konsolide net kâr büyümelerimiz 2021 yılında hızını artırarak devam etti. Kombine gelirlerimiz 152 milyar TL’ye, kombine FAVÖK’ümüz ise 33 milyar TL’ye yükseldi. Konsolide net kârımız ise 2021 yılında bir önceki yıla kıyasla iki katın üzerinde bir artış göstererek 12 milyar TL’ye ulaştı.
Rahmetli Sakıp Sabancı’nın dediği gibi; hudutsuz koşmak Sabancı’nın vizyonunun çok önemli bir parçası. Yaptığı güçlü ortaklıklarla, yurt dışında gerçekleştirdiği öncü projelerle, Sabancı’nın etki alanı aslında ülke sınırlarının çok ötesinde. Bunu her geçen gün güçlendirmeye çalışıyoruz. 2021 yılı da bu anlamda Sabancı’nın küresel ayak izinin dünyada çok daha bilindiği, hissedildiği, pekiştirildiği bir yıl oldu.
Kordsa, Brisa ve Çimsa ihracat performansları ile göz doldururken, 2021 yılı içinde devir işlemlerini resmi olarak tamamladığımız İspanya’daki Buñol Fabrikası ile Çimsa beyaz çimentoda global liderlerden biri oldu. Bu liderlikte, ABD’deki çimento yatırımımızın başarılı performansı da rol oynadı. Brisa’nın Arvento’yu satın alması, lastik üreticisi iştirakimizin bir mobilite oyuncusuna dönüşmesi konusunda önemli bir adım oldu. Bu adım aynı zamanda, ana işlerimizden bir tanesini Strateji Evimizde de öngördüğümüz üzere, yeni nesil bir işe dönüştürme ekseninde diğer şirketlerimize örnek oldu.
Banka dışı gelirlerimizde en yüksek paya sahip olan enerji iş kolumuzdaki atılımlarımıza 2021’de yenilerini ekledik. Sürdürülebilirlik yaklaşımımız doğrultusunda, yenilenebilir enerji, bu iş kolumuzdaki ana büyüme platformumuz olmaya devam edecek. Buradaki büyüme hedefimizi, 565 MW’lık rüzgâr santralleri yatırımlarımız ile hayata geçireceğiz. Türkiye’nin en büyük yenilenebilir portföyünü yeni gelecek kapasiteler ile pekiştireceğiz. Dağıtım tarafında şebeke yatırımlarına devam ederken özellikle büyük gelecek gördüğümüz müşteri çözümleri alanında öncü adımlar attık. Dünyanın en büyük kapasiteli stadyum üstü güneş enerjisi projesi olma özelliğini taşıyan Galatasaray Stadyumu ve Brisa Fabrikası güneş enerjisi sistem kurulum ve uygulamaları büyük ses getirirken, iç ve dış piyasadan bu alanda yoğun talep almak bizi mutlu etti, cesaretlendirdi.
Bir diğer önemli konu Eşarj ile elde ettiğimiz sonuçlar oldu. Dünya elektrikli mobiliteye hızla geçerken Topluluğumuz bu alanın öncüleri arasında yer aldı. Enerjisa Enerji’nin iştiraki Enerjisa Müşteri Çözümleri’nin Eşarj’daki payı %94’e yükseldi. Burada ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla da yakın bir iş birliği içinde çalışarak bu alanın yasal mevzuatının oluşmasına da paydaş olarak somut katkımızı sunduk.
Finansal hizmetler alanında, Aviva hisselerinin ortağımız Ageas’a devredilmesiyle birlikte, sigorta alanında tam konsolidasyon ve daha güçlü bir sinerjiyle yola devam ediyoruz.
Türkiye’nin lider özel bankalarından Akbank, sektöründe dijitalleşmenin bayraktarlığını da yapmaya devam etti. Uzun yıllardır dijital dönüşüme yatırım yapan Akbank, son dönemde iştirakleri Akportföy ve Akyatırım’ın aynı alandaki yenilikçi projelerinin katkısı ile ekosistemini daha da büyüttü, etki alanını başarılı bir şekilde genişletti.
Diğer yandan, 2021 yılında portföy yapılanmasına yönelik bazı adımlar da attık. Sabancı Holding’in Philsa ve PMSA’daki hisselerini Philip Morris International’a devri işleminin 5 Ocak 2022 tarihinde tamamlanması ile tütün sektöründeki faaliyetlerimizi sonlandırdık.
“İşin Geleceğine Uyum”, Topluluk stratejimizin 5 ana önceliğinden bir tanesi. Yeni normalin oyun kurucularından biri olarak bu konuyu çok bütüncül bir şekilde ele alıyoruz. Burada temel hedefimiz, şirketlerimizi sadece kendi sektörlerinin değil, aynı zamanda dünyanın en iyi, en kapsayıcı uygulamalarına sahip hale getirmek.
Bunun için de 3 yıllık bir yol haritamız var. Geçtiğimiz yıl içinde de bu yol haritası doğrultusunda önemli kilometre taşlarını geride bıraktık. Bu konuda kararlılıkla yola devam ediyoruz.
Burada şirketler için en önemli konu, insana değer yaratabilmek. Teknolojiyi bu değer için kullanabilmek, çalışanlarımızı yarının dünyasına hazır hale getirebilmek.
İnsan Kaynakları ve Sürdürülebilirlik Grup Başkanlığımız tarafından başarıyla koordine edilen ‘İşin Geleceğine Uyum’ çalışmalarımız tabii ki çok önemli. Ama bunun ötesinde, bence Sabancı’nın bu alanda ortaya koyduğu en büyük başarı çalışanları nezdinde gösterdiği ve birçok kez kanıtladığı samimiyeti. Arkadaşlarımızla yaptığımız geri bildirim görüşmelerinde, bu konunun birçok kez, olumlu şekilde dile getirilmiş olması beni son derece mutlu etti. Çünkü dünya ne kadar dönüşürse dönüşsün, teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin, bizim için değişmeyen şey, Sabancı değerleridir. Ve samimiyet, bu değerlerin temelindedir.
Pandeminin başında, “Hiçbir çalışanımızı bu süreçte geride bırakmayacağız” dedik ve bu sözümüzü sonuna kadar tuttuk. Çalışanlarımızın ve ailelerinin sağlığı için her türlü önlemi aldık, almaya da devam ediyoruz. Bugün Sabancı Topluluğu, %99’a ulaşan aşılanma oranıyla, çalışan sağlığı konusunda dünyadaki en iyi örneklerden birine sahiptir. Bu benim için ayrı bir gurur ve mutluluk kaynağı.
Her şeyden önce, sürdürülebilirlik bizim için bir hedeften, bir sözden, bir taahhütten çok daha fazlası. Sürdürülebilirlik bizim Topluluk Vaadimizin temeli. Yani bu bizim için bir araç değil, bir amaç. Burada da çok önemli projeleri 2021 yılında hayata geçirdik. Hedeflediğimiz gibi, ülkemizde ve dünyada bu alana öncülük etmenin mutluluğunu yaşıyoruz.
Sabancı Topluluğu olarak hedefimiz en geç 2050 yılına kadar tüm operasyonlarımızda Net Sıfır Emisyon ve Sıfır Atık seviyesine ulaşmak. Biz Türkiye’de bu hedefi açıklayan ilk topluluğuz.
Bizi mutlu eden bir diğer gelişme MSCI ESG ve CDP İklim Değişikliği derecelendirmelerinde notumuzu bir yılda 2’şer kademe birden yükseltmiş olmamız ve Bloomberg Cinsiyet Eşitliği Endeksi’nde yer almamız. Tüm bu gelişmeleri Topluluğumuzun sürdürülebilirlik alanındaki değerli başarıları olarak görüyor ve gururlanıyoruz.
Sürdürülebilirlik, iş kollarımız ve iştiraklerimizin ajandalarının da birinci sırasında. Örneğin enerji segmentindeki yenilenebilir enerji yatırımlarımız ve bu anlamda sahip olduğumuz avantajlı coğrafi konum, sanayideki ileri malzeme teknolojileri çalışmalarımız, yapı malzemeleri alanındaki çevreci ürün geliştirme faaliyetlerimiz, sürdürülebilir kimyasallar geliştirmeye yönelik çalışmalarımız ve her faaliyetimize omurga olan dijital dönüşüm hep sürdürülebilirlik odağımızın somut sonuçlarıdır.
Tüm bunlara ek olarak enerji ve sanayi şirketlerimiz hem sürdürülebilirliğe hizmet eden teknolojileri kullanıyorlar hem de bu teknolojileri üretiyorlar. Bunu, Holding katma değeri açısından çok değerli bir avantaj olarak görüyoruz ve buradaki potansiyeli kullanmaya kararlıyız.
Sabancı Topluluğu’nun sürekli gelişiminin, tüm paydaşlarına sürdürülebilir biçimde değer yaratabilmesinin arkasındaki temel unsurlardan biri de erken dönemde dijitalleşmeyi bir şirket kültürü haline getirmiş olması.
Bunun önemini yaklaşık 2 yıldır hayatımızda olan pandemi döneminde daha yakından gördük. Bugüne kadar bu alanda yaptığımız yatırımlar sayesinde iki konuda büyük başarı gösterdik. İlk olarak, mevcut işlerimizin sürekliliğini sağlarken, kısa süreli ayarlamalar dışında, hiçbir işimizi durdurmadık. İkinci olarak da birçok şirketin güç kaybettiği zorlu faaliyet ortamında biz sağlam bilanço yapımızı korumaya hatta bu yapıyı daha da güçlendirmeye devam ettik.
Önümüzdeki dönemde dijitalleşme, yeni normaldeki oyun kurucu pozisyonumuzu güçlendiren, Sabancı’nın tüm büyüme stratejisini besleyen en önemli gücümüz olacak. Bu alandaki yatırımlarımızı hızla ve kararlılıkla artırmayı hedefliyoruz.
Dijital ve malzeme teknolojilerinde liderlik, Sabancı Topluluğu olarak gelecek stratejimizin 5 ana önceliğinden bir tanesi. Bu alanda liderliği sağlamak için kullanacağımız en güçlü araç ise teknoloji ve inovasyon konusundaki vizyonumuz ile yıllar içinde inşa ettiğimiz engin bilgi birikimi ve deneyim olacak.
Bugüne kadar ağırlıklı olarak Topluluğun dijitalleşme ihtiyaçlarının çözümünde kilit görevler üstlenen SabancıDx’i bu yeni büyüme alanımızın odağına dönüştürdük. SabancıDx, bir yandan Topluluğumuz içerisindeki dijital ve analitik dönüşümü hızlandırırken bir yandan da ‘Sabancı Büyük Veri Gölü’nü oluşturma ve Sabancı ekosistemi ile değer yaratma konularına öncülük ediyor. Yaratıcı ürünlerle yurt dışına açılmayı planladığımız bu alan Topluluğumuzun dördüncü dikeyi olarak gelişecek, ileri veri analitiği ve siber güvenlik başlıca odak alanları olacak.
Diğer taraftan yeni nesil teknolojilerin ışığında gerçekleşen dijital dönüşümü şirketlerimizin stratejisinin önemli bir parçası olarak görüyor ve bu konudaki çalışmaları destekliyoruz. Kordsa’nın kalite geliştirme programında kaydedilen önemli verimlilik artışları, Brisa’nın Endüstri 4.0 yolculuğu ve Arvento yatırımı, Teknosa’nın online pazaryerine dönüşümü bu çalışmalardan ilk aklımıza gelenler. Ayrıca, sigorta sektörüne değer katan AksigortaNext uygulaması ile yeni nesil sigortacılık platformunu yarattık.
Yaklaşık 100 yıldır ”Bu topraklardan kazandığını, bu toprakların insanlarıyla paylaşmak” Sabancı Topluluğu’nun temel prensibi olmuştur. Bu, Hacı Ömer Sabancı’dan bizlere kalan en büyük mirastır. Topluma ve insanlığa pozitif katkı sağlamak bizim için en büyük önceliktir.
Sabancı Cumhuriyet Seferberliği’ni ortaya çıkaran da işte bu yaklaşım…
Ülkemiz, 2021 yılında sellerle başlayıp, günlerce süren orman yangınlarıyla devam eden felaketleri yaşadı. Hepimiz çok üzüldük ve çaresizliği yaşadık. Topluluk olarak ilk günden itibaren sahada, felaketlerle mücadele eden ekiplerin, zarar gören vatandaşlarımızın yanında olduk. Topluluk şirketlerimiz tüm imkânlarını seferber ederek araç ve ekipman desteği sağladı. Bu olanaklarımızı Muğla, Antalya, Denizli ve Isparta bölgelerine ivedilikle sevk ettik. Afet alanlarında, maddi ve manevi olarak vatandaşlarımızın yanındaydık. En büyük önceliğimizi de yangınların bir an önce söndürülmesine verdik. Bununla da yetinmedik 5 yılda, 1 milyon fidan dikme sözü verdik.
Bu gelişmelerin ışığında Türkiye Cumhuriyeti’nin 98’inci kuruluş yıl dönümünde, tarihi bir seferberliğe imza attık. Doğaya, canlılara ve yeni nesillere güzel bir gelecek bırakmak, Ata’mızın emanetine sahip çıkmak için Sabancı Cumhuriyet Seferberliği’ni başlattık.
29 Ekim - 10 Kasım tarihleri arasında, tam 13 gün boyunca, tüm gönüllülerimizle birlikte Cumhuriyeti kutlamanın çok ötesine geçerek, çalışarak yaşattık. 10 Kasım’da ise, faaliyetlerimizi Ata’mıza armağan ederek, onu çalışarak andık.
Topluluk olarak cumhuriyet coşkusunu Adana’dan başlayarak Aydın, Aksaray, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, İstanbul, Kocaeli ve Mersin olmak üzere toplam 11 ile 60 binden fazla çalışan ve paydaşımızla birlikte taşıdık. Gönüllülük esasına dayalı olarak gerçekleştirdiğimiz Cumhuriyet Seferberliğinde, toprak canlandırmadan fidan dikimine; çevre temizliğinden biyoçeşitliliği desteklemeye ve okul yenilemeye kadar pek çok çevre etkinliği düzenledik.
Sabancı Holding hissesine yatırım yapan herkesin elde edeceği potansiyel getiriyi artırmayı işimizin her noktasında bir öncelik olarak kabul ediyoruz. Topluluk ölçeğinde yatırım kararlarımızı alırken olduğu gibi sermayemizin iş kolları arasındaki dağılımını gerçekleştirirken de hissedar getirisinin göreceli performansını ve net aktif değer büyümesini en önemli kriterlerimiz arasında değerlendiriyoruz.
Yönetim Kurulumuz, 9 Kasım 2021 tarihinde, çıkarılmış sermayemizin yaklaşık %5’ini temsil eden 102 milyon adet paya kadar bir geri alım programı başlatma kararı aldı. Yatırımcılarımızın takdirini toplayan bu program kapsamında 2021 yıl sonu itibarıyla toplam 8 milyon adet hisse geri alımı yaptık.
Hisse geri alım programı ile amacımız Borsa İstanbul’da Sabancı Holding hissesi için sağlıklı fiyat oluşumunun desteklenmesi, böylelikle paylarımızın makul değerine kavuşturularak net aktif değer iskontosunun azaltılması ve pay sahiplerine daha cazip uzun vadeli bir yatırım imkânı sunulması. İnanıyorum ki bu program, dinamik portföy yönetimindeki kararlı adımlarımız ve kaydedeceğimiz performansın hisselerimiz üzerindeki olumlu etkisini pekiştirecektir.
Söyleşimizin başında da vurguladığım üzere, öngörülebilirliğin çok düştüğü bir konjonktürden geçiyoruz. Önümüzdeki birkaç yıl boyunca, dünya ekonomisinin yeni normale adapte olma ve denge bulma yönünde dalgalanmalar yaşayacağını öngörebiliriz.
Topluluk olarak sahip olduğumuz portföy çeşitliliğini, doğru kurgulanmış stratejimizi, yönetim yetkinliklerimizi ve kenetlenmiş büyük ailemizi zorlukları aşmanın en değerli teminatı ve aracı olarak görüyoruz. Diğer taraftan yüzyıla yaklaşan geçmişimizde inşa ettiğimiz yetkinliklerimiz ve varlıklarımız, sisli sularda yüzmemize, sert rüzgârlarda ise kararlılıkla yürümemize ve başarıya azimle tırmanmamıza imkân sağlamaktadır.
Çünkü biliyoruz ki Türkiye’deki varlığımız, ülkemiz ekonomik ve sosyal koşullarını iyileştirdiğimiz ölçüde güçlenecek ve iyi olacaktır. Bizim için hedef Türkiye’de iyi olmak kadar küresel ölçekte de iyi, başarılı, rekabetçi ve oyunun kurallarını belirleyen olmaktır.
2022 yılı, Sabancı Topluluğu’nun çıtayı daha yüksek seviyelere koyduğu, üretmeye ve büyümeye devam edeceği bir dönem olacaktır. Tasarruf, verimlilik ve çeviklik kavramları etrafında şekillenmekte olan geleceğe ilerlerken, topluma daha fazla fayda sağlayacak projeler geliştirmeye devam edeceğimiz bir dönem bizi bekliyor.
Yatırımcılarımız, sağlam bilançosu ve netleşmiş stratejik planıyla daha hızlı adımlar atan bir Sabancı Topluluğu görecek. Yönetim Kurulumuz başta olmak üzere, yönetim ekiplerimiz ve çalışanlarımız aynı hedef etrafında kenetlenmiş ilerliyoruz.
Sisli ve puslu küresel bir ortamda, hedefi önden belirleyenler kazanır. Hedefimiz net ve yalın: “Dünyanın Sabancısı”nı yaratmak”.
Cenk Alper
Yönetim Kurulu Üyesi ve CEO