Malzeme Teknolojileri - 2023 Yılı Genel Bakış
Türkiye çimento sektörü, 2023 yılında bir önceki yıla göre %20 ’lik güçlü büyümeyle beklentilerin üzerinde bir performans sergilemiştir. Sektördeki bu hızlı büyüme büyük ölçüde ülkemizin deprem felaketinden etkilenen bölgelerindeki inşaat projeleri ve öncelikli olarak İstanbul olmak üzere ülke genelindeki kentsel dönüşüm projelerinin artışından kaynaklanmaktadır. Yapı malzemeleri iş kolunun sürdürülebilir iş modeli, yeni yatırım ve girişimlerle önemli ölçüde desteklenmiştir. Karbon emisyonlarını azaltma konusunda yıl içerisinde önemli atılımlarda bulunan ve Türkiye’nin en iyi alternatif yakıt oranına sahip olan Sabancı Topluluğu Yapı Malzemeleri Grubu, geleneksel bir çimento üreticisi olmaktan sıyrılıp, aynı zamanda uluslararası bir oyuncu olma yolunda önemli adımlar atmıştır.
Ana İşlerin Korunması ve Büyütülmesi
Yedi ülkede faaliyet gösteren Sabancı Yapı Malzemeleri iş kolu, İspanya’daki Bunol tesisini portföyüne entegre ettikten sonra sahip olduğu potansiyeli daha da büyütmüştür. Çimsa Americas, uluslararası pazarlarda büyüme hedefi doğrultusunda, Houston Teksas’ta yeni gri çimento öğütme tesisi için 82 milyon ABD dolar yatırım bedelli projesini duyurmuştur. 2025’te tamamlandığında yıllık 600 bin ton öğütme kapasitesine sahip olması planlanan tesisle, Yapı Malzemeleri iş kolunun bu pazardaki etkinliğinin büyütülmesi amaçlanmaktadır. Yapı malzemeleri şirketleri şu anda Amerika kıtasında 300 bin tonluk beyaz çimento öğütme tesisiyle faaliyet göstermekte olup aynı zamanda Çanakkale ve Mersin fabrikası başta olmak üzere Türkiye’de bulunan tesisleri ile yüksek hacimli ihracat gerçekleştirmektedir.
Yapı Malzemeleri şirketleri ağ sinerjilerini etkin bir şekilde kullanarak yurt içi ve uluslararası ağlarını optimize etmeye odaklanmaktadır. Bu doğrultuda Çimsa, 2023 yılında Sabancı Building Solutions B.V.’nin çoğunluk hissesini Sabancı Holding’den satın almıştır. Yapı Malzemeleri iş kolu küresel anlamda batı yarıkürenin önde gelen beyaz çimento tedarikçilerinden biridir. Sabancı Topluluğu yapı malzemeleri şirketleri, Kuzey Amerika, Güney Amerika ve Avrupa gibi farklı bölgelerdeki varlığını güçlendirerek üretim ve dağıtım merkezlerini stratejik olarak müşterilere daha yakın noktalara konumlandırmaktadır. Topluluğun yapı malzemeleri birimi tüm dünya genelinde tercih edilen çimento ve yapı malzemeleri tedarikçisi olmayı hedeflemektedir.
Yapı Malzemeleri iş kolu, faaliyetlerini sürdürülebilir malzemeler ve yeşil enerjiyi odağına alarak şekillendirmektedir. Grup, 2023 yılında alternatif yakıt kullanımını önemli ölçüde artırarak, daha fazla alternatif hammadde kullanarak ve klinker kullanım oranını azaltarak sürdürülebilirlik alanlarında belirlediği hedefleri aşmıştır. Yapı malzemeleri şirketlerinin toplam yakıt tüketiminin ortalama %25’ini alternatif yakıtlar oluştururken, bu oran %10’luk Türkiye ortalamasının oldukça üzerindedir. Yapı Malzemeleri iş kolu, yatırımlarını sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda şekillendirmektedir. 2023 yılında Afyon fabrikasında 52 milyon TL’lik yatırımla güneş enerjisi üretim santrali faaliyete geçirmiştir. Ayrıca Yapı Malzemeleri iş kolu, Bunol tesisinde 4,2 milyon Avro değerinde yeni bir güneş enerjisi santrali yatırımına başlamıştır. Bu santralin 2024’ün başında faaliyete geçmesi ve Bunol tesisinin toplam enerji tüketiminin %16’sını karşılaması planlanmaktadır. Eş zamanlı olarak, Eskişehir fabrikasında atık ısı geri kazanım yatırımı için başlamıştır. Atık ısı geri kazanım ünitesinin 2024 yılı sonunda devreye girmesi ve Eskişehir tesisinin toplam enerji tüketiminin %25’ini karşılaması beklenmektedir.
Yapı Malzemeleri iş kolu, küresel iklim kriziyle mücadele konusunda çalışmalarını sürekli artırmakta ve çevre dostu örnek uygulamalar geliştirmektedir. Sürdürülebilir Ürün Hareketi girişimi, Ecocrete gibi daha çevreci ürünlere öncelik vererek üretim ve kalite gibi temel performans parametrelerinden ödün vermeden iş kolunun sürdürülebilirlik hedeflerini desteklemektedir. 2023 içerisinde ayrıca, hızlı bakım ve onarım çalışmalarına ihtiyaç duyulan havalimanları için özel olarak tasarlanan yenilikçi ve yüksek katma değerli ürün Flycrete tanıtılmıştır. Ürünün uygulanması sonrasında, sadece üç saat içerisinde pistler uçuşa hazır hale gelmektedir. Yapı Malzemeleri Grubu, bundan sonra da geliştireceği yenilikçi ürün ve çözümlerle sürdürülebilirlik taahhüdünü daha da güçlendirmeyi hedeflemektedir
Yeni Platformlarda Büyüme
Kalsiyum alüminatlı çimentosu (CAC), Yapı Malzemeleri iş kolunun dönüşüm stratejisinin önemli bir parçasıdır. Bu özel ürün, Topluluk açısından çimento ve yapı kimyasalları arasında köprü görevi görmesi itibarıyla önemli bir değer taşımaktadır. Çimsa, bir önceki yıl Mersin fabrikasındaki kalsiyum alüminat üretim kapasitesini iki katına çıkarmak için 45 milyon ABD doları yatırım yapacağını duyurmuş ve yatırım 2023’ün son çeyreğinde devreye alınmıştır.
Türkiye’nin tek CAC üreticisi olan Çimsa, bu önemli kapasite artırımı yatırımıyla dünyanın üçüncü büyük üreticisi haline gelmiştir. Artırılan üretim kapasitesi öncelikle ABD ve Avrupa pazarlarına yönelik ihracata ayrılacaktır. Sabancı Topluluğu’nun sürdürülebilir yatırım odağını bir kez daha ortaya koyan bu önemli yatırım, düşük karbon yoğunluğuyla yüksek değer yaratmayı hedeflemektedir.
Yapı Malzemeleri iş kolu, inşaat ve sürdürülebilir yapı malzemeleri alanında sürekli olarak yenilikçi teknolojiler ve çözümler geliştirmeye çalışmaktadır. Zacua Ventures ile yapılan iş ortaklığı yoluyla 10’dan fazla start-up’a dolaylı olarak yatırım yapılırken, atık malzemelerden sürdürülebilir yalıtım malzemesi üreten bir girişim olan Zürih merkezli FenX’e de doğrudan yatırım yapılmıştır.
Daha önce Ecolocked ve Ecoworks’e yatırım yapan Yapı Malzemeleri iş kolu, FenX ile birlikte, portföyündeki doğrudan yatırım yaptığı start-up sayısını üçe çıkarmıştır.
2023 yılında Münih’te Sabancı Teknoloji Merkezi faaliyete geçmiştir. Münih Teknik Üniversitesi ile birlikte üniversite-sanayi iş birliğini artırmaya amaçlayan platform, Yapı Malzemeleri iş kolunun Ar-Ge, teknoloji ve sürdürülebilir ürün geliştirme yeteneklerinin uluslararası arenada rekabet gücünü geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu merkez, Sabancı Topluluğu’nun “Dünyanın Sabancı’sı” ve “Türkiye’yi Dünyayla Birleştirme” vizyonuna önemli katkılar sağlayacaktır. Yapı Malzemeleri iş kolu, bu amaç doğrultusunda Sabancı Teknoloji Merkezi’nde, Kasım ayında Avrupa’nın önde gelen üniversitelerinden akademisyenlerin ve Yapı Malzemeleri müşterilerinin katılımıyla ilk İnovasyon ve İlham Günü’nü düzenlemiştir.
Geleceğe Bakış
Türkiye’de yurt içi çimento tüketiminin 2023’e kıyasla bir miktar yavaşlaması beklenmektedir. Yerel oyuncuların gerçekleştirdiği kapasite artışları yavaşlaması beklenen iç pazarda rekabeti daha da artırarak maliyet optimizasyonunu çok daha önemli hale getirecektir.
İhracat pazarları açısından Türkiye hem Rusya-Ukrayna hem de İsrail-Filistin çatışmalarının olumsuz etkileriyle karşı karşıya kalmıştır. Ayrıca ihracat pazarlarında artan rekabet, kâr marjları üzerinde hissedilir baskı yaratmaktadır. Çin pazarındaki durgunluk, Vietnam ve diğer Güney Asyalı çimento üreticilerinin odağını Amerika pazarına çevirmesine neden olurken, bu da arz fazlasının oluşmasına ve dolayısıyla fiyat baskısının artmasına yol açmıştır. Düşük üretim maliyetleri ve liman tesisi yatırımları gibi avantajlara sahip Kuzey Afrikalı üreticiler de küresel çimento endüstrisinin ihracat pazarlarında rekabetçi oyuncular olarak öne çıkmaya başlamıştır.
Yapı Malzemeleri iş kolu, pazardaki güçlü konumunu korumak için, sürdürülebilir yapı çözümlerine odaklı küresel düzeyde bilinirliği yüksek bir portföy yaratmayı hedeflemekte; bu doğrultuda çalışmalarını sürdürülebilirlik etrafında yoğunlaştırmaktadır. İş kolu, Sabancı Holding’in 2050 sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda, karbon azaltımına ilişkin kapsamlı bir yol haritası olmuştur. Bu yol haritasında, klinker kullanım oranının daha da azaltılması, daha fazla alternatif hammaddenin kullanılmaya başlaması ve alternatif yakıt kullanımının önemli düzeyde artırılması başta olmak üzere çok sayıda aksiyon yer almaktadır. Bunların yanı sıra, potansiyel satın almalar yoluyla portföyün sürdürülebilir yapı malzemelerine doğru çeşitlendirilmesi de amaçlanmaktadır.